De ontspannende kracht van LEGO sets in de praktijk

Dagboek van een volwassen LEGO bouwer

Wanneer je een LEGO set hebt opgebouwd, voel je niet alleen blijdschap wanneer het klaar is: ook het bouwen zelf is een weldadig proces waarbij je eventjes kunt ontsnappen aan het drukke bestaan. Hoe werkt dat in de praktijk, die joyful focus van het LEGO bouwproces? Onze redacteur nam de proef op de som en vertelt over zijn bouwervaringen met een Boba Fett-helm en een wereldkaart in LEGO stenen.

1.Het begint al bij de doos

Alleen al de kartonnen bouwdoos openen en de volledige inhoud eruit laten tuimelen, levert een flinke scheut van opwinding op. Veel volwassen LEGO bouwers hebben ook als kind heel wat bouwsets in elkaar geknutseld en zullen zich dit enthousiasme nog wel van hun kindertijd herinneren.

Alleen is er deze keer gewoon veel méér van dat: een gemiddelde LEGO bouwset voor volwassenen bevat toch al snel een paar duizend onderdelen, die meestal in meerdere genummerde zakjes uit de doos komen.

Ook het instructieboekje is wat dikker. Toen ik de LEGO set met de helm van premiejager Boba Fett uit Star Wars in elkaar begon te zetten, hield ik dat gevoel nog even vast door de foto’s op de verpakking van dichtbij te bekijken. De weg wordt lang maar prettig en het eindresultaat – dat weet ik nu al – is meer dan de moeite waard.

2.Ja, het LIJKT veel

Meteen word je ook bevangen door de overvloed aan stenen die je de volgende uren, dagen of misschien zelfs weken tot een afgewerkt bouwsel moet zien te bouwen.

Maar dat gaf bij ondergetekende in de eerste plaats een prettig gevoel: zeker bij de grotere bouwdozen, zoals de LEGO wereldkaart met meer dan 11.000 stenen, krijg je gelijk zin om orde te scheppen in de chaos. Bijvoorbeeld door alvast de stenen in dezelfde kleur bij elkaar te brengen.

3.De stenen tussen je vingers voelen

Tijd voor de volgende stap in je LEGO beleving: de zintuiglijke sensatie. Zowel bij de helm als bij de wereldkaart graaide ik na het openen van ieder zakje – ook in een kleine kom, om niets per ongeluk verloren te laten gaan op de vloer – eventjes in de massa van stenen, balken en andere onderdelen.

Zo hoopte ik het gevoel terug te krijgen dat ik als kind al had toen ik een grabbel deed in m’n kist met LEGO stenen. Het kwam meteen terug: eventjes kneep ik in de hoop stenen die ik had weggegrist om de hoeken van de stenen tussen m’n vingers te voelen. Ook het geluid dat ze maken wanneer ze terug bij de hoop worden gegooid is een markant nostalgische klank. Ik moet nog goed en wel beginnen en voel me nu al ontspannen.

4.Blijk van herkenning

En dan sla je het instructieboekje open en begin je te bouwen. De eerste paar pagina’s volg ik stelselmatig de aanwijzingen en ontwikkelt zich een onbestemd bouwsel. Bij de Boba Fett-helm begint het bij het dragende element, dat evenwel nauwelijks zichtbaar zal zijn bij het afgewerkte product: de achterkant van het hoofd, waarop straks twee panelen zullen worden geplakt. Na een dik uur bouwen, tekenen de contouren van de iconische helm zich af. Bij de wereldkaart zie ik, nadat ik twee verticale sets van vier vierkante panelen in elkaar schuif, alvast het Amerikaanse continent. Het motiveert me om nog verder te gaan. Al heb ik geen aansporing nodig om met individuele stappen in het plan bezig te zijn: ik ben geconcentreerd bezig en toch ontspant het me.

5.Ineens ben ik 2,5 uur verder

Gemerkt bij beide bouwsels: eens je gestart bent, verlies je alle besef van tijd. Ik bouw ze ‘s avonds na m’n werkuren en bij minstens twee van die sessies ontdek ik ineens dat het half elf ’s avonds is. Tijdens het bouwen voel ik ook geen enkele drang om vooruit te lopen op het schema: iedere genummerde stap in het instructieboekje geeft me plezier op zich. Ik leef in het moment.

6.De stenen roepen me

Na twee dagen ervaar ik iets vreemds op een moment waarop ik niet eens in de buurt van m’n project ben: tijdens een wandeling naar het station in Antwerpen, waar ik na een afspraak weer terugkeer naar m’n thuiskantoor, krijg ik ineens ontzettende zin om verder te bouwen aan m’n project. Dat gevoel houdt de komende dagen aan en zeker tijdens dagen waarop ik thuis werk, moet ik mezelf verzetten tegen de drang om even verder te bouwen. Tegen het einde van beide projecten eet ik ’s middags snel een boterham en spendeer ik een extra uur aan m’n LEGO bouwwerk.

7.Prettig om de bergen te zien slinken

Terwijl het eindresultaat meer en meer vorm krijgt, krimpt ook de berg LEGO onderdelen die ik in m’n kommetjes heb verzameld. Ook dat geeft voldoening: je krijgt, bij elke steen die je wegneemt en toevoegt aan het project, het gevoel dat het meer en meer vorm krijgt. Dat is de derde plezierige sensatie die LEGO bouwen me geeft: m’n geest is leeg, ik ben geconcentreerd én ik maak constant zichtbare vorderingen.

8.Ha, zó werkt dat!

Uiteindelijk houdt het ‘zware’ werk op. Maar de LEGO bouwdozen bevatten tal van details die tegen het einde nog moeten worden toegevoegd. Die lossen vaak een klein raadsel op waarmee ik tijdens het bouwen zat. Een bewegend element in de Boba Fett-helm bijvoorbeeld blijkt uiteindelijk te dienen om zijn vizier op te zetten, dat je boven zijn hoofd of voor zijn gezicht kunt draaien. Ook heeft de standaard waarop ik de helm zet een bedrukking met de naam van de premiejager erop. Het zijn finishing touches die ik ook bij de wereldkaart opmerk: er zitten een soort ‘punaises’ in de doos die je op de kaart kunt aanbrengen op locaties waar je ooit al eens geweest bent. Dat soort laatste details afwerken, doet je jezelf voelen als een kunstenaar die zijn laatste penseelstreken toevertrouwt aan zijn meesterwerk.

9.Tadaa!

En dan komt de laatste scheut plezier, die ook het langste duurt: je stalt je werkstuk uit. De wereldkaart hang ik aan de muur van m’n kantoor, in de plaats van een kitscherige ingekaderde poster van een schilderij dat daar al veel te lang hing. En de helm gaat op de meest zichtbare, centrale plank van m’n boekenkast. Het is tijd om even afstand te nemen en het werk van ver te bewonderen.

10.Spijt dat het voorbij is

Toen ik er uiteindelijk helemaal klaar mee was en het eindresultaat hing aan m’n muur of stond in m’n boekenkast, begon ik ook die vele uren bouwplezier te missen. Bezig zijn met de LEGO stenen, dat mis ik. Ik surf naar de LEGO website, op zoek naar een volgende bezigheid. Die Boba Fett-helm moet misschien gezelschap krijgen van die van The Mandalorian, Darth Vader of een stormtroeper. En die tong van The Rolling Stones lijkt precies in m’n interieur te passen. Het hele werk kan opnieuw beginnen. Mooi zo!

Podcast

De LEGO fan

In de deze aflevering spreken we een echte LEGO fan. Hoe ziet de wereld van een volwassen LEGO fan eruit? We horen van hem waarom je nooit te oud bent om te spelen.

Helft van volwassen LEGO bouwers stalt zijn bouwwerk uit

Van LEGO bouwset tot kunstwerk

Afgewerkte LEGO sets verdwijnen zelden uit het oog: de meeste bouwers stallen na afloop van het bouwen het eindresultaat uit in hun woning. In meer en meer moderne interieurs staat of hangt minstens één LEGO creatie.

De Amerikaanse doctoraatsstudent Truman Cheng was zomaar een beetje aan het dollen met LEGO bouwstenen, toen hij ontdekte dat het niet zo moeilijk was om een kunstwerk van de Nederlandse schilder Vincent van Gogh (1853-1890) na te bouwen: stapel stenen van verschillende kleuren in willekeurige intervallen en je krijgt een effect dat min of meer te vergelijken is met de aparte schilderstijl van Vincent van Gogh: een variant op het pointillisme (met stippen in plaats van lagen verf op het doek), waarbij hij iets dikkere stippen – eerder korte strepen – aan zijn canvas toevertrouwde.

"Het penseelwerk in de maan en de wervelende wolk gaat in vele richtingen, dus je kunt creatief zijn"

Dat moet ook gemakkelijk met LEGO stenen kunnen, dacht Cheng. “Het penseelwerk in de maan en de wervelende wolk gaat in vele richtingen, dus je kunt creatief zijn”, legt hij uit. En gelijk kreeg hij, toen hij zijn idee voor een LEGO interpretatie van het beroemde schilderij Sterrennacht (1889) succesvol door het LEGO Ideas programma kreeg. In samenwerking met het MoMa-museum voor moderne kunst in New York (waar het originele werk sinds 1935 aan de muur hangt) werd het tot een LEGO set uitgewerkt.

Zelf een kunstwerk

De LEGO Sterrennachtbrengt een 3D-interpretatie van het beroemde werk, onder meer bekend van de fonkelende sterren en de betoverende maan boven een straat in het Provençaalse dorp Saint-Rémy, waar Vincent van Gogh het laatste jaar van zijn leven sleet. Het is een kunstwerk op zichzelf, met zijn 2.316 stenen in precies de tinten die de Nederlandse meester destijds uit zijn verftubes perste. Er zit zelfs een LEGO minifig van de schilder zelf en diens ezel bij het werk. Het MoMa werkte er met veel plezier aan mee, zegt Associate Director Sarah Suzuki: “Het verbindt kunst en publiek met elkaar. Het is een nieuwe manier om het werk van Van Gogh te ervaren en de creatieve impuls bij mensen van alle leeftijden te inspireren.”

Een LEGO bouwset zoals De Sterrennacht is gewoon gemaakt om na het volledig doorlopen van de bouwinstructies aan een muur te worden gehangen of op een kast te worden gezet. Net als nog meer kunstzinnige bouwdozen van De LEGO Groep, zoals de befaamde tong van The Rolling Stones die designer John Pasche in 1970 bedacht voor hun album Sticky Fingers, of het portret van Marilyn Monroe gemaakt door Andy Warhol.

Niet beperkt tot kunst

Het mooie aan LEGO bouwsets is dat iedere creatie een kunstwerk kan zijn. Net zoals volwassen bouwers misschien ooit als kind trots hun werkstuk op een kast op hun kamer zetten, kan iedere bouwset voor volwassen LEGO bouwers in een boekenkast, kantoorvitrine of andere zichtbare ruimte thuis of op kantoor worden gezet. Heel wat volwassenen doen dat ook: uit een recent marktonderzoek leerde De LEGO Groep dat ongeveer de helft van alle volwassenen die met een LEGO set in de weer is geweest, hun eindresultaat uiteindelijk tentoonstellen in hun woning.

Meer en meer LEGO bouwsets spelen daar specifiek op in, niet alleen met een kunst- of designthema. Kijk bijvoorbeeld naar de inmiddels al zes verschillende Star Wars-helmen in LEGO stenen die al op de markt zijn: de sets komen allemaal met een standaard waarop vooraan een plastic kaartje staat met een beschrijving. Hetzelfde geldt voor het LEGO model van de Atari 2600-gameconsole dat niet zo lang geleden op de markt kwam.

Sommige LEGO bouwsets worden al decennia getoond, zoals alle bouwdozen die rond een auto draaien. “Door het uiteindelijke bouwmodel in hun woning uit te stallen, zullen bouwers beter in staat zijn om de schoonheid van de wagen te waarderen”, zei Flavio Manzoni, Chief Design Officer bij de Italiaanse sportwagenfabrikant Ferrari, over een recente LEGO Technic bouwset met een Ferrari Daytona SP3.

Podcast

De LEGO designer

Hoe komt een LEGO set tot stand? Hoe gaat het proces van een eerste idee tot een product dat in de winkel ligt? Dit soort vragen bespreken we in deze podcast met een LEGO designer Maarten Simons.

Vijf markante details in auto’s en motorfietsen van de Deense fabrikant

Van deze LEGO bouwsets zullen petrolheads zeker genieten

Motor met bewegende pistons

In de bouwsets van LEGO Technic zit vaak geavanceerde techniek aan de binnenkant, inclusief bewegende delen. Voor de Ferrari Daytona SP3 bouwdoos, waarin de iconische sportwagen op schaal 1:8 naar 3.778 LEGO stenen werd vertaald, betekent dat onder meer dat de V12-motor bewegende zuigers heeft. Knappe designkenmerken zijn de vlinderdeuren en het Ferrari-logo op het stuurwiel, want het oog wil natuurlijk ook wat.

Meer informatie

Draaiend stuurwiel

De LEGO Groep brengt ook automodellen op de markt in het gamma van LEGO Icons, met meer aandacht voor de uiterlijke vorm. In die bouwsets is het niveau van detail zeer uitgesproken, ook op het gebied van de technische componenten. Een recente bouwset met een replica van de iconische muscle car Chevrolet Camaro Z28 uit 1969 heeft bijvoorbeeld een draaiend stuurwiel. Zelfs het motorblok werd, zonder bewegende elementen evenwel, mooi nagebouwd in LEGO stenen. Wie het model nabouwt met de 1.458 LEGO onderdelen kan kiezen of de Camaro zijn koplampen al dan niet verbergt, heeft drie verschillende kleuren ter beschikking voor de racestrepen (rood, wit of grijs) en kan er een cabriolet van maken.

Meer informatie

Italiaanse rondingen

LEGO stenen zijn in hun diepste essentie hoekig, maar voor sommige bouwsets van LEGO Icons konden de designers niet anders dan speciale componenten met wulpse rondingen maken om het originele model naar bouwstenen te vertalen. Zoals een recente set van de Vespa 125, gebaseerd op de iconische Vespa Piaggio. Tussen de 1.106 bouwonderdelen zitten er heel wat die de bekende ronde vormen van dit stijlicoon vertonen. Bovendien werkten de LEGO designers nauw samen met ontwerpers van het Italiaanse merk om onder meer de bekende lichtblauwe pastelkleur van een van de eerste uitvoeringen te vereeuwigen. Ook zitten er veel charmante details in, zoals een mand met een bos bloemen en een reservewiel.

Meer informatie

Summum van motortechniek

Zelfs het summum in motortechniek, een bolide van Formule 1-raceteam McLaren uit 2021, werd onlangs in een LEGO model gegoten. De hele aandrijflijn van het model is aan de binnenkant volledig accuraat weergegeven – inclusief de ophanging en het differentieel – met de 1.432 LEGO componenten. En zoals we zonet al hebben opgesomd, heeft ook deze set van LEGO Technic een V6-motor met bewegende zuigers en een werkend stuurwiel.

Meer informatie

Geavanceerde motortechniek

In de LEGO bouwset van de BMW M 1000 RR is de geavanceerde motortechniek van BMW Motorrad meteen zichtbaar aan de buitenkant. Aan de zijkanten van deze LEGO Technic set met 1.920 bouwstenen op schaal 1:5 zie je onder meer de voor- en achterophanging. Het is een technisch authentieke replica die de designkenmerken van de echte motorfiets accuraat weergeeft, zoals het windscherm en het dashboard. Voor deze creatie werkten de LEGO ontwerpers samen met de Duitse constructeur.

Meer informatie

Podcast

Podcast Vad3r

In de podcast Vad3r probeert Pepijn Lanen samen met andere bekende vaders uit te vogelen hoe het vaderschap in elkaar steekt. Hoe proberen zijn gasten elk op hun eigen manier de allerleukste en beste vader ter wereld te zijn?

In deze aflevering gaat hij in gesprek met singer-songwriter en rapper Glen Faria. Ze hebben het over de fashion keuzes van hun kroost, over het missen van een voorbeeld en hoe ze proberen de male box door te geven aan hun zoons. Niet te missen is het fragment waarbij Pepijn toelicht wat voor hem de charme van LEGO is en hoezeer dit ook hem momenten van ontspanning geeft.

Beluister de aflevering hier

De bouwstenen van je me-time

Hoe werkt de ‘joyful focus’ van LEGO sets?

In een leven vol lijstjes met to do’s, agenda’s die je ook nog eens op elkaar moet afstemmen, zou je bijna vergeten om ook wat me-time in te lassen. Met een LEGO bouwset bijvoorbeeld. Meer en meer volwassenen ontdekken dat de ‘joyful focus’ van bouwen met LEGO stenen een positieve impact heeft op je stemming. Hoe werkt dat precies en waarom is het weldadig voor je geest?

Velen zullen het herkennen; de molen van het leven met alle verplichtingen die daar bij horen draait weer volop. Agenda’s stromen vol, om maar niet te spreken over de mailboxen. Notificaties in de telefoon draaien overuren. Maar het is ook belangrijk om geregeld even op de pauzeknop te drukken. Drie op de tien Nederlanders zeggen behoefte te hebben aan ontspanningsmomenten waarop ze offline gaan. Gemiddeld hebben we daar zo’n 27 uur per week voor over wanneer we onze professionele bezigheid, onze slaap en onze huishoudelijke taken aftrekken van de 24 uur die er in een etmaal zit.

Meer volwassen LEGO bouwers

We hebben te weinig ontspanning, vindt de helft van de Nederlanders. Of tenminste: het lukt niet om voldoende rust in hun hoofd te vinden op die 3,8 uur per dag. We raken immers de hele dag overprikkeld door onze smartphones en laptops. Zo’n 48 procent van de Nederlanders vindt het lastig om zich volledig af te zonderen van de digitale wereld. En 51 procent van onze landgenoten is op zoek naar nieuwe ideeën om hun vrije tijd in te vullen. De zonet opgesomde percentages komen uit een onderzoek van studiebureau iVOX bij 1.000 Nederlanders, in opdracht van de LEGO Groep. Die interesse van de Deense speelgoedfabrikant in het vrijetijdsgedrag van volwassenen is niet toevallig, want het aantal volwassenen dat hun vrije tijd doorbrengt met LEGO bouwsets zit in de lift.

Concentratie én ontspanning

Een belangrijke reden waarom volwassenen met LEGO stenen in de weer zijn, is het gevoel van mindfulness. De bouwer is geconcentreerd bezig en toch werkt het ontspannend. Het is de combinatie van de twee die het verschil maakt: ontspanning alleen rukt je niet los en een te geconcentreerde bezigheid put je mentaal uit. De joyful focus van een LEGO set brengt een totale ‘ontprikkeling’ dankzij de juiste balans tussen ontspanning en concentratie. “Mensen zoeken afleiding in activiteiten waarbij ze mentaal tot rust kunnen komen”, zegt Vincent Andries, brand manager bij de LEGO Groep. “Een hands-on hobby waarmee ze zich bewust losmaken van onze hypergeconnecteerde wereld.”

“Mensen zoeken afleiding in activiteiten waarbij ze mentaal tot rust kunnen komen”

Thematisch relevante tijdsbesteding

Er bestaan al meer dan honderd LEGO bouwsets die thematisch aansluiten bij de interesses van volwassenen. Over Hollywood-films bijvoorbeeld, met nieuwe sets gebaseerd op Back to the Future. Of wat denk je van een LEGO Technic bouwdoos met een knappe Ferrari Daytona SP3? Liever wat kunstzinniger? Onlangs verscheen een driedimensionale LEGO display van Vincent van Goghs Sterrennacht. Voor muziekliefhebbers verscheen onlangs een bouwset van een jazzkwartet in de winkels.

Ook bloemschikken kan. Recent lanceerde LEGO bijvoorbeeld nieuwe sets in de Botanical Collection, met een orchidee en een vetplant. “Men zegt dat vetplanten in de kamer je helpen om je te concentreren en we hopen dat deze set hetzelfde gevoel geeft”, zegt Anderson Ward Grubb, senior designer bij de LEGO Groep. “Het is een ontspannende en bewuste bouwervaring, die volwassenen helpt om zich af te sluiten van hun drukke leven en zich vooral opnieuw te concentreren op iets wat ze leuk vinden.”

Podcast

Mindfulness

In deze aflevering is vrijetijdsexpert Goof Lukken te gast bij Rachel van de Pol. Hij vertelt ons waarom actieve ontspanning zo belangrijk is. En wat de toegevoegde waarde is van het bouwen met LEGO stenen.

Besteed ook quality time met premium LEGO ® sets speciaal ontworpen voor volwassenen.

Van wereldwonderen tot film magie, onverschrokken ruimte onderzoek tot popcultuur iconen, luxe auto's tot architectonische meesterwerken, er is een LEGO set voor. Dus trek de stekker uit het stopcontact en kom tot rust.

Lees meer over LEGO voor volwassenen